తన మూడవ మజిలీ లో సుబ్రహ్మణ్యుడు నేటి పంజాబు లోని భాక్రానంగల్ ప్రాజెక్టు ప్రాంతానికి వచ్చాడు . అక్కడొక జన పదం లో ఓ పుణ్యాత్మురాలి ఇంట పశుల కాపరిగా చేరాడు . తన పశువులను మేపినందుకు
ఆ స్త్రీ ప్రతిఫలంగా రెండు పూటలా గోధుమ రొట్టెలను స్వామికి సమర్పించుకునేది . ‘ బాలక్ నాధ్ ‘ నామధేయం తో కుమారస్వామి పామరుని భంగి పశు సంరక్షణలో లీనమైపోయాడు . విశుద్ధ జ్ఞాన స్వరూపునకు ఈ విచిత్ర వేషమేమిటి ? జగత్పతి పుత్రుడు జానపదుడు కావటం కేవలం ఈశ్వర సంకల్పమే కదా !
బాలక్ నాధ్ రోజూ పశువులను అటవీ ప్రాంతానికి తీసుకెళ్లేవారు . కానీ, పశువులు అడవిలో పచ్చిక
మేసే వి కావు . బాలక్ నాధ్ వాటిని ఒక రక్షణ వలయం లో ఉంచి తను చెంతనున్న గుహలో తపో సమాధి లో ఉండిపోయేవాడు . ఇలా కొంతకాలం సాగింది . పచ్చిక మేయకున్నా పశువులు బలహీనం కాలేదు . పైగా వాటి జీవ కళలు మరింత పెరిగాయి . పాల ఉత్పత్తి కూడా ఎన్నడూ లేనంతగా , చాలా గణ నీయంగా పెరిగింది . ఈ అభివృద్ధితో యజమానురాలు ఎంతో సంబరపడిపోయింది . బాలక్ నాధ్ ను చాలా ఆదరంగా , పుత్రవాత్సల్యంతో చూసేది .
కొంతకాలానికి జరుగుతున్న విచిత్రాన్ని తతిమ్మా జానపదులు వివరించగా విని యజమానురాలు తెల్లబోయింది . నిజం తెలుసుకోవటానికి బాలక్ నాధ్ ను ఆనాటి సాయంకాలమే నిలదీసింది . ఆమె కటువచనములకు కినుక వహించిన బాలక్ నాధ్ తను ఆరగించిన రొట్టెలన్నీ యథాతథంగా ఆమె ముందు వమనం చేశాడు . ఈ పరిణామంతో ఆమె మళ్ళీ తెల్లబోయింది . నిజరూపం ధరించిన బాలక్ నాధ్ ను దర్శించి ఆ తల్లి పునీతురాలై పరమపదం చేరుకుంది . ఇలా సుబ్రహ్మణ్యుడు దక్షిణాపథమునే కాక ఉత్తర భారతాన్ని కూడా జ్ఞానక్షేత్రం గా మలిచాడు . నేటికీ ఉత్తర దేశం లో మహనీయులు , ప్రజా సామాన్యం , శివకుమారుని , శుద్ధ చైతన్య స్వరూపుని ‘ బాబా బాలక్ నాధ్ ‘ అని భక్తి తో సేవిస్తుంటారు .
ఈ దశ లో అన్నగారు తమ్ముడిని వెదుక్కుంటూ ఈ ప్రాంతానికి వస్తాడు . తండ్రి తనకు ఇచ్చిన జ్ఞాన ఫలం తమ్ముడికి ఇచ్చి అతడిని ప్రసన్నం చేసుకోవాలని సంకల్పిస్తాడు . అన్న గారి అభిమతం విన్న కార్తికేయుడు ఇలా అంటాడు —----” అగ్రజా ! నీవు సాక్షాత్తూ ఓంకార స్వరూపుడవు . జ్ఞాని వి ! నీపై నాకు అలుక ఏమిటి ? ఇదంతా తండ్రి గారి సంకల్పం . జ్ఞాన ఫలం నీకు ప్రసాదించి నన్ను అజ్ఞానిలా మెలగమన్నది తండ్రిగారే .
అజ్ఞానిలా అహంకరించిన నేను నాన్నగారి తత్వం బోధపడగానే భూతలానికి చేరాను . జంబూ ద్వీపాన్ని జ్ఞాన క్షేత్రంగా మలచాను . భావి తరాలకు ఈ జ్ఞాన క్షేత్రమే ముక్తి మార్గమును ప్రసాదించు పుణ్యక్షేత్రమవుతుంది . మన ఇరువురి పాద స్పర్శ తో పునీతమైన జంబూ ద్వీపం ఓంకార జనితమైన విశుద్ధ జ్ఞానమునకు నిలయమవుతుంది . జగతికి తలమాని కమవుతుంది . అగ్రజా ! నువ్వు జ్ఞాన నిధివి . నీ అనుజుడను, అనుగామిని అయిన నేను నీ సంకల్పమును సాకారమొనరించు సారధిని మాత్రమే . “ కుమారగురువు’ గా అగ్రపూజలందుకొనే అదృష్ట శాలివి నీవే అన్నయ్యా !”
ఒకనాడు నారదుడు వైకుంఠవాసుని దర్శించి భక్తితో సేవిస్తాడు . మాటల సందర్భంలో శ్రీమన్నారాయణుని పుత్రికలైన అమృతవల్లి , సుందరవల్లి ప్రసక్తి వస్తుంది . ఇరువురూ నవజాత పుష్పాల్లా వైకుంఠమంతా కలియతిరుగుతూ సందడి చేస్తుంటారు . ‘ యుక్తవయస్కులైన’ ఆ కన్యామణుల మనోరధం ఏమిటని నారదుడు నారాయణుని ప్రశ్నిస్తాడు . వైకుంఠవాసుడు తెలివిగా వారి మనోరథం తెలుసుకొనే బాధ్యత నారదునికి అప్పగిస్తాడు . తన కర్తవ్యమేమిటో గ్రహించిన దేవర్షి ఆ దివ్య లలనామణుల హృదయాలలో మేనత్త కొడుకైన షణ్ముఖుని పై ఆసక్తి కలిగిస్తాడు . శివకుమారుని సుమనోహర రూపాన్ని సుందరంగా వర్ణించి వారి మనసుల్లో ప్రేమ బీజం నాటుతాడు . ఆ జ్ఞాన స్వరూపుని పొందు పరిపూర్ణ సిద్ధికి సంకేతమని , కేవలం నిశ్చల ధ్యానమే ఆ నిరాకార , సాకార సమన్వయ రూపుని చేరుకునే మార్గమని వారిరువురికీ బోధిస్తాడు .
ఆనాటి నుండీ అమృతవల్లి తదేక ధ్యానం లో షణ్ముఖునికై తపిస్తుంటుంది . అమృతప్రాయమైన షణ్ముఖుని సాంగత్యం అమృతవల్లి లక్ష్యం . ఆమె సాధనకు ప్రతిరూపం . లక్ష్య సిద్ధి కొరకు క్రియాశీలయై ఉగ్రతపస్సుకు ఉద్యమించింది . అందుకే అమృతవల్లి ‘ క్రియాశక్తి’ కి సంకేతమైంది.
సుందరవల్లి తత్త్వం తన సోదరి మనస్తత్వానికి పూర్తిగా భిన్నం . ఆమెకు సుబ్రహ్మణ్యుని పై మనసు ఉన్నా , సౌందర్యాతిశయం మెండు . తన అందచందాలకు తానే మురిసిపోయే చాపల్యం ఆమెను తదేక ధ్యానానికి దూరం చేస్తుంది . తోటి చెలులతో ఆటపాటలతో తేలిపోయే సుందరవల్లి ‘ ఇచ్ఛాశక్తి’ కి సంకేతం. లౌకిక పరమైన అష్టభోగములను ఇచ్చు శక్తి సుందరవల్లిది .